Jak organizować pracę domową dziecka
Jak organizować pracę domową dziecka
W rozmowach z rodzicami trafiającymi do poradni często pojawia się problem nauki domowej:
„Moje dziecko nie może się skupić”, „robi wszystko, żeby nie zabrać się za zadanie”, „siedzi nad książkami i zeszytami i nic nie robi”, ”jeśli przy nim nie siądę, nie zrobi zadania”
-takie i tym podobne zachowania powodują bezradność rodziców, a u dziecka utrwalają niekorzystne nawyki odrabiania zadań domowych. Ponadto sprzyjają negatywnym emocjom i konfliktom w rodzinie.
W takiej sytuacji można zastosować poniższe wskazówki, polecane przez wielu specjalistów. Nie są one jednak uniwersalną receptą, wymagają dostosowania ich do dziecka, wypróbowania i obserwacji. Konsekwentnie i systematycznie stosowane powinny doprowadzić do ukształtowania nawyków składających się na umiejętność uczenia się.
Zasady usprawniające pracę domową
Ustalmy pakiet przywilejów dostępnych tylko dla tego, kto odrobił lekcje.
Wybierzmy z dzieckiem stałą, dogodną dla nas porę odrabiania lekcji- sprzyja to kształtowaniu nawyku.
W razie potrzeby ustalmy konsekwencje za odwlekanie odrabiania zadań.
Miejsca pracy musi być uporządkowane, spokojne, pozbawione elementów rozpraszających uwagę – na biurku tylko ta rzecz, którą się zajmuje
w danym momencie.Pomóżmy przy sformułowaniu planu pracy- dziecko powinno przejrzeć wszystkie zeszyty i książki, aby określić listę czynności, które musi wykonać- można je spisać
i wykonane odhaczać lub ułożyć z lewej strony i zrobione przekładać na prawą stronę (jeśli rozpraszają, to na miejsce obok biurka).Ustalamy, które zadania dziecko jest w stanie zrobić samo. W przypadku nadużywania pomocy rodzica można za każde samodzielnie wykonane zadanie przyznawać punkty. Wymaga to dodatkowego opracowania systemu zbierania i wymiany punktów (za co można je otrzymywać i na jakie przywileje wymieniać).
Proponujmy kolejność wykonywania różnych czynności. Dobrze jest zaczynać od zadań trudniejszych dla dziecka i przechodzić do łatwiejszych, gdy jest już zmęczone.
Do nauki stosujmy aktywne metody uczenia się: mapy pamięciowe, rysunki, wykresy, tworzenie wyobrażeń ułatwiających zapamiętanie, podkreślanie kolorami ważnych treści, karteczki samoprzylepne z pojęciami, słówkami, datami, głośne powtarzanie często sprzyja lepszemu zrozumieniu.
Po wykonaniu zadania dziecko daje je rodzicowi do sprawdzenia, gdy jest prawidłowo zrobione przechodzi do następnego-tego etapu wymagają dzieci, które robią dużo błędów.
W przypadku stwierdzenia błędów zachęcamy dziecko, aby poszukało ich samo. Możemy naprowadzić np. sprawdź w słowniku pisownię, przelicz to jeszcze raz, przeczytaj polecenie na głos. Z dzieckiem, które ma trudności musimy zrobić zadanie krok, po kroku zadając mu dodatkowe pytania a nawet przedstawiając zadanie w formie graficznej tak, aby je dobrze zrozumiało. Starajmy się jednak nie wyręczać i nie rozwiązywać za nie.
Dłuższe zadania, teksty, możemy dzielić na fragmenty i kolejno je czytać lub przyswajać.
Naukę ustną dziecka sprawdzamy zadając mu pytania- jeśli na nie odpowie „zaliczamy”, jeśli nie, powinno wrócić do utrwalania. Z dzieckiem, które ma słabszą pamięć, planujemy jeszcze powtórkę za godzinę od odrabiania zadań i wieczorem przed snem, na drugi dzień. Przed sprawdzianem powtórki rozkładamy na kilka dni.
Krótkie przerwy podczas dłuższej pracy np. co 15-20 minut. Wcześniej określamy
z dzieckiem, co wtedy może robić jeśli potrzebuje ruchu- określone ćwiczenia/zabawy ruchowe, krótko (5 minut). Jedzenie i picie tylko podczas przerw.Cierpliwie wspierajmy dziecko- przykład rodzica w spokojnym rozwiązywaniu różnych problemów i wykonywaniu czynności, udzielajmy pozytywnych informacji
i powstrzymujmy się od krytycznych stwierdzeń.
Pomóżmy dziecku wyznaczać cele i plan do ich realizacji np. poprawa oceny z j. angielskiego- dokładne określenie czynności, które do tego doprowadzą (np.: codzienne powtórzenie zadanych słówek, utrwalanie gramatyki, zbudowanie 2-3 zdań, zgłoszenie się do odpowiedzi).
Nazywajmy i chwalmy prawidłowo wykonane czynności, odwołujmy się do już nabytych umiejętności w celu wspierania motywacji dziecka.
Formułujmy pojedyncze polecenia (unikajmy długich, wieloczynnościowych) oraz sprawdzajmy, czy dziecko je wykonało.
Gdy dziecko wielokrotnie przerywa zadanie– nie dajmy się wciągnąć w dyskusję, powtórzmy co ma robić, dokładnie określmy czas pracy np. 60 minut, wprowadźmy zasadę –Rozmowa na ulubione tematy jest dla dzieci, które pracowały 60 minut.
Gdy dziecko zwleka z rozpoczęciem lekcji- Spisz i wywieś zasady, które z dzieckiem omówisz i oboje zaakceptujecie, teraz będziesz mógł się do nich odwoływać, bądź konsekwentny w ich egzekwowaniu. Ważnym elementem jest chwalenie pozytywnych zachowań w celu ich wzmocnienia.
Gdy dziecko rozciąga czas nauki- określ mu czasu do wykonania, nastaw czasomierz (minutnik, komórkę), poproś o oddawanie zrobionych zadań (rodzic mówi ile już zrobiło, chwali lub ile jeszcze zostało). U dzieci oporujących, dyskutujących, jęczących, gdy odwołanie się do zasad nie skutkuje wprowadź „Zasadę cykającą”- za każdą minutę dłużej (lub zwlekania w przypadku rozpoczęcia lekcji) tracisz minutę czasu ekranowego (telewizja, komórka, komputer).
Czas ekranowy- należy go dziecku dokładnie określić i konsekwentnie respektować ograniczając po za nim dostęp do mediów (blokady). Czas ekranowy, jego wydłużenie może być także nagrodą za dobre wypełnienie obowiązków.
Gdy dziecko ma trudne, lub wymagające dłuższego czasu zadanie- zmotywuj go dodatkową nagrodę np. ulubionym deserem, wspólnym dodatkowym czasem.
Bądź konsekwentny- to gwarantuje skuteczność zmian. Wyjątkowe sytuacje traktuj elastycznie. Jeśli dziecko nie może w jednym dniu odrobić lekcji o stałej porze z powodu ważnego wyjścia, wyjazdu- ustalcie dokładny Plan B (kiedy, co, z przestrzeganiem zasad). Zadziała to tylko wtedy, gdy będzie wyjątkowym odstępstwem od waszego planu
i konsekwentnie dopilnujecie realizacji Planu B.
Przykładowe zasady
Najpierw obowiązki, potem przyjemności,
Siadasz do lekcji o godzinie…………..
Jedzenie, picie toaleta, wstanie od biurka tylko w czasie przerwy 5minutowej (co 15-20 minut)
Na biurku znajdują się z lewej strony zadania do odrobienia i po zrobieniu przekładasz je na prawo.
Jestem niedaleko (np. w tym samym pokoju, obok, w kuchni), ale lekcje robisz sam. Jeśli coś trudnego mogę ci pomóc, ale nie zrobić za ciebie.
Zabawki, koledzy, komputer (komórka itp.) są dla dzieci, które odrobiły pracę domową.
Lekcje sprawdzamy razem. Do zadań ustnych zadaję pytania sprawdzające.
Pakujesz tornister na następny dzień- koniecznie sprawdzając, czy masz wf, przybory na plastykę, technikę.
Nagroda- pochwała i zgoda na korzystanie z pakietu przywilejów.
Gdy same wskazówki nie wystarczą potrzebna jest konsultacja psychologiczno-pedagogiczna – analizy sytuacji, diagnoza oraz omówienie i wprowadzenie szerszych zmian wychowawczych.
Literatura poszerzająca tematykę:
A.Kołakowski. A Pisula „Sposób na trudne dziecko”.
D. Skwark. „Gdy dziecko nie chce się uczyć”.
M. Bogdanowicz. A. Adryjanek. M. Rożyńska. „Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców”.
Opracowała: Małgorzata Dziekanowska- pedagog.